De hoofdluis (Pediculus humanus capitis) is de meest voorkomende luizensoort onder Nederlandse mensen. De mens heeft ook het meeste last van deze soort omdat hij zich razendsnel verspreid en een geïrriteerde huid achterlaat. De hoofdluis vestigt zich het liefste in schoon en gewassen haar zodat hij zich goed kan vasthouden. Bij vettig haar is dit lastiger voor het kleine insect omdat hij dan wegglijd van het haar. De neten hebben hier geen last van omdat deze worden vastgeplakt aan de onderkant van de haren. Hoofdluis is te herkennen aan kleine grijzige/bruine beestjes die op uw hoofdhuid lopen of aan de kleine witte neten die vastgeplakt zitten aan uw haar, dit laatst lijkt een beetje op roos.
De hoofdluis bestrijden
Heb ik hoofdluis?
Wanneer weet u zeker dat u last heeft van hoofdluis? Dit is altijd lastig vast te stellen want de hoofdluizen zijn zeer klein en meesters in het verstoppen. Toch merkt u vrij snel wanneer er een familie luizen zich heeft gevestigd in het haar. De haarluizen zijn namelijk onverzadigbaar en zullen allemaal kleine wondjes maken in de huid. Hierdoor raakt de hoofdhuid geïrriteerd en ontstaan er kleine infecties. Deze infecties zorgen voor irritatie en jeuk waarna het al vrij snel duidelijk wordt dat er een besmetting van luizen is. Een andere manier om erachter te komen of u last heeft van luizen is het zien/vinden van neten, de luizen eitjes. Sommige mensen hebben namelijk minder last van de bijtwondjes van haarluizen waardoor ze een aantal dagen ongezien kunnen blijven. De gastheer zal de hoofdluis dan pas ontdekken wanneer deze neten (eitjes) heeft gelegd. De neten zijn kleine witte eitjes van luizen en lijken veel op roos. Ze kunnen ook uit het haar vallen als er ruw doorheen wordt gegaan met een hand.
Hoe ziet hoofdluis eruit?
Een volwassen hoofdluis is ongeveer 1-5 millimeter groot en heeft 6 poten. Daarbij een peervormig lichaam dat geheel donkerbruin gekleurd is.
Laat iemand anders kijken naar uw hoofdhuid
Het vaststellen of u hoofdluis heeft is belangrijk want in veel gevallen gaat het gewoon om huidschilfertjes, roos of huidirritatie door bijvoorbeeld een verkeerde shampoo. U heeft de hulp van iemand anders nodig die grondig naar uw hoofdhuid kan kijken en op zoek gaat naar luizen. Zijn de hoofdluizen al vertrokken kijk dan goed of u geen last heeft van neten of nimfen (baby luizen). De neten zijn de witte eitjes en nimfen zijn zeer kleine luizen die allemaal vervellinghuidjes achterlaten die jeuk veroorzaken. Eenmaal vastgesteld dat er een hoofdluis op de hoofdhuid bevind dan kan u overgaan op verschillende behandelmethoden.
Wat is hoofdluis?
Hoofdluis is geen ziekte of virus maar een parasiet dat zich verspreidt via fysiek contact tussen mensen. Hij nestelt zich op de hoofdhuid en legt er ook eitjes (neten) om zich voort te planten.
Hoofdluizen bestrijden is zeer lastig omdat de soort zich razendsnel voortplant, verplaatst en overnieuw begint. Toch kan u alle luizen soorten effectief bestrijden op verschillende manieren. Een luizen behandeling vergt meestal enige tijd en soms zelfs een beetje geduld. Er zijn vier generieke luizen behandelingen namelijk; het uitkammen, chemische bestrijding (denk aan antiluizen shampoos), ontsmetting of via natuurlijke geneesmiddelen. Het is belangrijk dat u, voordat er aan een behandeling gestart wordt, eerst vaststelt of u daadwerkelijk last heeft van luizen. U kunt meer informatie vinden over de behandeling van hoofdluis op deze pagina. Hieronder staan enkele luizenshampoos die hoofdluis effectief kunnen bestrijden.
Besmetting van hoofdluis in Nederland
De besmetting van hoofdluis gebeurd random waardoor er geen duidelijke statistieken hierover zijn in Nederland. Toch zijn er enkele onderzoeken gedaan naar het gedrag van de hoofdluis onder basisschoolkinderen. Een voorbeeldonderzoek; elke maand werden de basisschoolkinderen in Nijmegen nagekeken op hoofdluis en na 5 jaar bleek dat er gemiddeld per luizenscreening 0,70% van de kinderen last had van haarluis. Toch fluctueerde cijfers door het jaar heen en kwam er eigenlijk geen duidelijk resultaat naar buiten.
Hoe lang leven luizen?
De gemiddeld levensduur van luizen ligt rond de 30-40 dagen. De besmettingduur is echter langer omdat luizen zich snel voortplanten en er een nieuwe generatie luis voor de deur staat.
Het Landelijk Steunpunt Hoofdluis telt elk jaar gemiddeld 240 duizend basisschoolkinderen met haarluis, ongeveer 15% van de Nederlandse kinderen. Dit betekent dat kinderen tussen de 4-12 jaar de meeste kans hebben op het krijgen van haarluis want de cijfers voor volwassenen liggen veel lager. Het hoge niveau van haarluis besmettingen tussen deze leeftijdscategorie is vooral te danken aan het vele fysieke contact dat kinderen hebben. Haarluizen springen of vallen namelijk op een nieuwe gastheer en gaan het liefste van hoofdhaar naar een nieuwe bos haar. Volwassenen worden meestal indirect besmet via hun eigen kinderen. Het is daarom ook niet mogelijk om uzelf preventief te beschermen tegen haarluis want de besmetting gebeurt random.
Hebt u vragen over de hoofdluis? Stel uw vraag hier.
Wat te doen tegen Luizen?
Er zijn eigenlijk drie opties die u kunt ondernemen bij luizen (hoofdluis). Met een luizenkam de luizen uitkammen, luizenshampoo gebruiken om de hoofdluizen te bestrijden maar de beste optie is eigenlijk een combinatie van de eerste twee. Was het haar eerst met de luizenshampoo en kam het daarna uit met een luizenkam.
Waar komen hoofdluizen vandaan?
Hoofdluis is een klein insect dat zich nesteld op de hoofdhuid van mens en dier. Ondanks dat de diertjes gevreesd zijn bij iedere ouder van basisschool kinderen zijn ze meestal gemakkelijk te behandelen. De hoofdluis kan voorkomen bij iedereen ongeacht waar je woont of hoe rijk je bent. Daarnaast maakt het ook niet uit of je jouw haar dagelijks of wekelijks wast aangezien hoofdluis zich gewoonweg prettig thuisvoelt op de hoofdhuid van de mens. Hiermee willen we gelijk de mythe ontkrachten dat onverzorgde mensen sneller last zouden hebben van hoofdluis, dit is niet waar. Wat wel vast te stellen is dat hoofdluis meer voorkomt bij kinderen. Dit komt omdat kinderen vaker fysiek contact hebben met andere kinderen waardoor de verspreiding van de beestjes in gang wordt gezet. Bijvoorbeeld tijdens het voetballen, spelen in de zandbak, tijdens tikkertje of contactsporten. Gelukkig is de hoofdluis besmettelijk, vervelend maar niet levensbedreigend. Daarnaast is de oplossing meestal vrij simpel; haar wassen met luizenshampoo en daarna de neten en luizen uitkammen met een luizenkam, dit nog een keer herhalen een dag later en in de meeste gevallen ben je van de hoofdluis verlost.
Tips om zelf hoofdluis te bestrijden
Als je liever geen medicatie gebruikt voor de behandeling van hoofdluis, kun je overwegen een thuisbehandeling te doen. Echter, er is weinig tot geen klinisch bewijs dat thuisbehandelingen effectief zijn.
Nat kammen
Het kammen van nat haar met een fijntandige luizenkam kan luizen en sommige neten verwijderen. Studies tonen aan dat de resultaten van nat kammen variëren. Begin door het haar nat te maken en het in te smeren met conditioner of olijfolie. Kam het hele hoofd van de hoofdhuid tot aan het einde van het haar minimaal twee keer tijdens een sessie. Dit proces moet doorgaans elke 3 tot 4 dagen herhaald worden gedurende enkele weken — minstens twee weken nadat er geen luizen meer worden gevonden.
Etherische oliën
Kleine klinische studies hebben gesuggereerd dat sommige natuurlijke plantaardige oliën luizen kunnen doden door ze van lucht te beroven, maar de effectiviteit is onzeker. Deze producten zijn onder andere:
- Theeboomolie
- Anijsolie
- Ylang-ylang olie
Etherische oliën hoeven niet te voldoen aan de veiligheids-, werkzaamheids- en productiestandaarden die gelden voor door Nederlandse overheid goedgekeurde medicijnen, en kunnen soms allergische reacties veroorzaken.
Verstikkende middelen
Een aantal huishoudelijke producten wordt gebruikt om hoofdluis te behandelen. Deze producten zouden de luizen van lucht beroven wanneer ruime hoeveelheden worden aangebracht op het haar, afgedekt met een douchemuts en een nacht laten zitten. Producten die voor dit doel worden gebruikt zijn onder andere:
- Mayonaise
- Olijfolie
- Margarine of boter
- Vaseline
Het is echter onduidelijk of deze behandelingen effectief zijn.
Te vermijden gevaarlijke producten voor luisbestrijding
Ontvlambare producten, zoals petroleum of benzine, mogen nooit worden gebruikt om luizen te doden of neten te verwijderen. Blijf hier van weg en zorg ook dat uw kinderen nooit deze producten in hun haar krijgen.
Huishoudelijke reiniging
Luizen leven meestal niet langer dan een dag zonder te voeden van een menselijke hoofdhuid. En eieren kunnen niet overleven zonder de temperatuur dicht bij de hoofdhuid. Daarom is de kans klein dat luizen overleven op huishoudelijke artikelen.
Als voorzorgsmaatregel kun je items reinigen die de getroffen persoon in de afgelopen twee dagen heeft gebruikt. Aanbevelingen voor het schoonmaken zijn onder andere:
- Was items in heet water. Was beddengoed, knuffeldieren en kleding in heet, zeepwater — minimaal 60 graden Celsius — en droog op hoge temperatuur.
- Reinig haarverzorgingsartikelen. Maak kammen, borstels en haaraccessoires schoon door ze 5 tot 10 minuten te laten weken in heet, zeepwater.
- Verzegel items in plastic zakken. Verzegel items die niet gewassen kunnen worden in plastic zakken voor twee weken om zo de lucht te ontnemen van de luizen.
- Stofzuig. Geef de vloer en gestoffeerde meubels een goede stofzuigbeurt.
Heb je nog vragen over de hoofdluis? Stel deze dan op onze speciale vragen pagina. Hier vind je vaak ook al antwoorden op veelgestelde vragen over luizen.